W czasie pandemii COVID-19 szkolenia online zwiększyły swój zasięg. Zwolennicy e-learningu uważają taki rozwój za dobry i jedyny kierunek, bo umożliwia łatwiejszy i wygodniejszy dostęp do edukacji. Oponenci takiej kolei rzeczy uważają, że wirtualne pokoje nie zastąpią prawdziwych sal konferencyjnych czy warsztatowych. Poza tym według malkontentów interakcja „razem, ale osobno” w wirtualnym świecie jest za słabym spoiwem, aby szkolący poczuli takie relacje między sobą i trenerem jak w realu.
Rzeczywistość online
Próbując łączyć te podejścia, należy przyznać, że postępująca cyfryzacja jest nieunikniona i należy jak najbardziej konsolidować świat wirtualny z rzeczywistym, aby wykorzystać dobre strony obu tych bytów. Takim pośrednim rozwiązaniem są interaktywne szkolenia online synchroniczne, gdzie szkoleniowiec wykłada dane zagadnienia na żywo, korzystając z łącza internetowego. Bolączką tego typu kursów jest usilne dążenie do „interaktywności”, bo przecież w nazwach szkoleń stacjonarnych nie dodaje się członu „interaktywny”. Walka o interaktywność online w e-learningu jest próbą przeniesienia relacji międzyludzkich do Internetu, aby edukacja była jakościowo lepsza i bardziej zbliżona do tradycyjnej.
Gdzie lepsza interakcja?
Sposobem na dobrą kolaborację online jest wykwalifikowany trener, którego cechuje odpowiednia osobowość, jednak bez konkretnych narzędzi miałby związane ręce. Należy nadmienić, że w wąskim zakresie jest możliwe wprowadzenie interaktywności w webinarach, dlatego że mają charakter wykładu dla dużej ilości osób. Zaangażowanie głównie może się ograniczać do pytań i odpowiedzi (Q/A) oraz do końcowego testu z omówieniem wyników. Te same narzędzia dają większe możliwości na warsztatach. Tutaj jest pole do dyskusji, analiz i komentarzy, tym bardziej gdy wykorzystuje się narzędzia na platformach edukacyjnych.
Narzędzia wspomagające interaktywność w e-learningu
Bez komunikacji nie ma interakcji, dlatego też w świecie online funkcjonują czaty bądź videoczaty. Różne platformy internetowe umożliwiają trenerom przygotowywanie materiałów na szkolenie oraz posiadają własne komunikatory. Pozwalają także na tworzenie quizów dla uczestników, udostępnianie materiałów szkoleniowych oraz wirtualnych tablic, na których kursanci wypisują swoje pomysły i rozwiązania danego zagadnienia, co idealnie nadaje się do przeprowadzenia burzy mózgów w cyberprzestrzeni. Mapowanie myślowe, czy właśnie burze mózgów zostały perfekcyjnie zaadaptowane dla takich platform, gdzie można znaleźć wiele narzędzi na wspomaganie interaktywności. Kolejnym katalizatorem aktywności na szkoleniach są różnego rodzaju quizy, gdzie uczestnik losuje pytanie, a następnie na nie odpowiada. Trener może moderować kurs poprzez wykorzystywanie ankiet, które mogą pokazywać zainteresowanie grupy, poglądy na dane zagadnienia, co również pomaga utrzymać zaangażowanie na optymalnym poziomie.
Zasady uczestniczenie w szkoleniu
Na początku warsztatów trener ustala z kursantami zasady przebiegu szkolenia. W sferze wirtualnej ustalenie zasad porozumiewania się musi być bardziej precyzyjne. Jest to kodeks, który umożliwia kontrolę, aby nie wprowadzać chaosu w strumieniu pytań oraz dyskusji. I tak na przykład trener może ustalić, że ten, kto chce coś powiedzieć, podnosi wirtualną łapkę na chacie albo wpisuje umówiony symbol.
Metodyka zanęcania i utrzymywania zaangażowania
Podstawą dobrego, interaktywnego szkolenia jest po pierwsze posiadanie dobrego planu, który wyraźnie pokazuje konkretny cel szkolenia i sposób jego przeprowadzenia. Powinno się w nim przewidzieć różne charaktery i doświadczenie szkolących się po to, aby odpowiednio sterować procesem przepływu informacji.
Zaangażowanie dużej grupy ludzi jest prawdziwym wyzwaniem, tym bardziej w przypadku gdzie granicę wyznacza ekran monitora. Pierwsze momenty szkolenia są najważniejsze, dlatego w świecie wirtualnym szczególnie potrzeba dobrych sposobów i narzędzi, aby nie stracić okazji na wzbudzenie w uczących się chęci aktywnego działania. Dlatego na początek trener może w formie zabawy pytać się po kolei wszystkie osoby o to, kim są. Może to przyjąć formę koła fortuny czy innej zabawy, gdzie każda osoba losuje pytanie. Kursant zapytany na przykład o ulubiony film, odpowiadając, przybliża przez to swoją osobę. Przyswajane treści powinny przyciągać od strony wizualnej, dlatego warto zadbać o wybór nietuzinkowej szaty graficznej – dużo programów udostępnia szereg opcji lub kreacje własnych szablonów.
Następnym bardzo ważnym elementem warsztatów jest przeanalizowanie, czego uczestnicy oczekują i jakie jest ich nastawienie do kursu. Trener zdobywa informacje o kursantach i ma możliwość dialogu z nimi. Pokazanie w formie graficznej wyników ankiety, jej omówienie przez uczestników jest swoistą zanętą, aby zaangażować w działanie interaktywne. Całą interakcję kontroluje trener, który moderuje poczynania kursantów. Na warsztatach mogą być tworzone podgrupy pracujące w różnych pokojach wirtualnych.
Błędy i wypaczenia
W czasie przygotowywania szkolenia należy zachować swój charakter. Błędną drogą jest zawierzenie wszelkim pomocom, które dają platformy. Należy pamiętać, że narzędzia w programach mają ułatwić przedstawienie zagadnień, a nie stać się celem samym w sobie. Aby zaistniała interakcja uczestników, muszą oni czuć, że wszyscy wsiedli do tego samego, właściwego pociągu, a wówczas podróż będzie przyjemna, bez poczucia dezorientacji. Stacja końcowa powinna oznaczać uczucie zdobycia solidnego bagażu doświadczeń. Dlatego nie powinno się kierować szkolenia tak, jakby nie wiadomo było, jakie jest zakończenie. Brak świadomego, zaplanowanego szkolenia przekreśla umiejętność korzystania z najlepszych metod i narzędzi szkolenia e-learning.
Więcej o tym jak prowadzić szkolenia przeczytasz na blogu platformy edukacyjnej EPALE.